Tŷ arbrawf: sut gwnaethom ddefnyddio labordy arbrofi yn salford I nodi effeithiau newid tymheredd llif boeler

10 Hydref 2022

Dychmygwch rywle lle gallech chi brofi pob math o dechnoleg gwresogi cartrefi mewn amodau bywyd go iawn i ddarganfod faint yn union o ynni maen nhw’n ei ddefnyddio. Dyna yn union yw The Energy House ym Mhrifysgol Salford – tŷ pen teras Fictoraidd wedi ei atgynhyrchu, a’i osod mewn siambr amgylcheddol o fewn warws mawr, lle gellir efelychu amrywiaeth o amodau tywydd a thymheredd, o wynt, glaw ac eira i haul.

Mae’r tŷ ei hun yn dŷ dwy ystafell wely wedi’i adeiladu’n draddodiadol gyda waliau brics solet, lloriau pren crog a ffenestri gwydr sengl gyda system gwres canolog ‘gwlyb’ gonfensiynol yn cael ei thanio gan foeler nwy. Roedd hyn yn ei gwneud yn lle perffaith i brofi effeithiau gostwng tymereddau llif boeler.

Fel rhan o genhadaeth Nesta i ddatgarboneiddio gwresogi cartrefi yn y Deyrnas Unedig, roeddem am ddarganfod faint o nwy y mae’r cartref yn ei ddefnyddio (neu’n ei arbed) ar dymereddau llif boeler gwahanol, yn ogystal ag effeithiau gwneud hynny ar allyriadau carbon, ac amseroedd cynhesu a thymheredd ystafelloedd. Diolch i’r amgylchedd y gellir ei addasu, roedd ymchwilwyr ym Mhrifysgol Salford yn gallu cynnal cyfres o brofion gyda thymheredd awyr agored o 4.5°C, i efelychu tymheredd gaeaf cyfartalog y Deyrnas Unedig. Gosodwyd y thermostat i 21°C yn yr ystafell fyw ac addasu falfiau rheiddiadur thermostatig i gyfyngu’r tymheredd i tua 18°C ym mhob ystafell arall. Yna fe wnaethant amrywio tymheredd llif y boeler rhwng 80°C a 50°C i asesu’r gwahaniaeth yn y defnydd o nwy ar wahanol dymereddau.

Canfu’r astudiaeth fod gostwng tymheredd llif y boeler o 80°C i 60°C yn defnyddio 12% yn llai o nwy i gynhesu The Energy House am yr un faint o amser. Roedd hyn yn bennaf oherwydd gwell effeithlonrwydd boeleri, yn hytrach na gostyngiadau mewn tymheredd aer mewnol (er bod y tŷ wedi cymryd ychydig funudau’n hwy i gynhesu yn y bore a gyda’r nos). A chymryd bod 75% o’r defnydd nwy mewn cartrefi ar gyfer gwresogi gofod — a’r gweddill ar gyfer dŵr poeth a choginio — byddai hyn yn trosi i arbediad o 9% ar filiau nwy cyffredinol.

Mae canfyddiadau llawn yr ymchwil hwn wedi’u nodi yn Adroddiad Salford Energy House, ac i ddarllen crynodeb o hynny a thystiolaeth arall, gweler Her Arbed Arian Boeleri: Tystiolaeth ategol.